UKRAINË – Shpërthimi në termocentralin bërthamor të Çernobilit është ndër aksidentet më të rënda bërthamore që bota ka parë ndonjëherë.
Çernobili ndodhet në veri të Kievit, Ukrainë, afër kufirit me Bjellorusinë. Centrali bërthamor ishte afër qytetit të sapondërtuar të Pripyatit, qytezës së vogël të Çornobilit dhe ishte i rrethuar kryesisht nga ferma dhe pyje.
Sipas Live science, operatorët e uzinës po përgatiteshin për mirëmbajtjen rutinë në reaktorin numër 4 më 25 prill 1986 dhe, kundër rregulloreve të sigurisë, çaktivizuan mekanizmat e mbylljes automatike dhe pajisjet e tjera të impiantit. Incidenti filloi në orën 1:23 të mëngjesit të 26 prillit, kur shufrat e nxehta të karburantit bërthamor u ulën në ujë ftohës, duke lëshuar një sasi të madhe avulli dhe duke krijuar më shumë reaktivitet për shkak të defekteve të projektimit të reaktorit RBMK. Kjo filloi një seri shpërthimesh dhe zjarresh që dëmtuan reaktorët numër tre dhe katër.
Ndërsa autoritetet sovjetike ishin të ngadalta për të dhënë detaje të incidentit, qyteti më i afërt i Pripyat u evakuua rreth 36 orë pas aksidentit. Shumë banorë tashmë po shfaqnin simptoma të sëmundjes nga rrezatimi. Erërat mbizotëronin në kohën e aksidentit nga jugu dhe lindja, kështu që pjesa më e madhe e rrezatimit udhëtoi në veriperëndim drejt Bjellorusisë. Kur alarmet e rrezatimit filluan të bien në një central bërthamor në Suedi, autoritetet sovjetike u detyruan të zbulojnë shtrirjen e plotë të krizës. Banorëve u tha se do të ktheheshin pas disa ditësh, kështu që shumë prej tyre lanë sende me vlerë dhe sende personale.
Rrënojat e braktisura janë gjithçka që ka mbetur nga qytetet dikur plot zhurmë rreth Çernobilit. Sipas QKR, UNSCEAR dhe burime të tjera, brenda tre muajve nga aksidenti, 31 persona vdiqën nga ekspozimi ndaj rrezatimit ose efekte të tjera të drejtpërdrejta të fatkeqësisë. Më shumë se 6000 raste të kancerit të tiroides mund të lidhen përfundimisht me ekspozimin ndaj rrezatimit, por numri i saktë i sëmundjeve që lidhen me aksidentin e Çernobilit është i vështirë, nëse jo i pamundur, të përcaktohet.
Pyjet përreth Çernobilit janë ende shumë të ndotura me rrezatim. Hotel Polesie në Pripyat qëndron bosh sikur pret kthimin e stafit dhe të ftuarve. Shkalla e përgjithshme e vdekjeve nga kanceri dhe efektet e tjera shëndetësore që lidhen me rrezatimin e Çernobilit është më e ulët se ajo që u frikësua fillimisht. Fabrika, qytetet fantazmë të Pripyat dhe Chornobyl, dhe një zonë e madhe që rrethon uzinën e njohur tani si “zona e tjetërsimit” janë kryesisht jashtë funksionit dhe nuk lejohet që njerëzit të afrohen.